Πως μπορείτε να διαχειριστείτε την απώλεια του γονιού και το πένθος..

Είναι κάτι που δεν μπορείς να αποτρέψεις δυστυχώς.Πολλοί έχουμε βιώσει μικρά παιδιά την απώλεια κάποιου απο τους
γονείς μας.Και αυτό συμβαίνει καθημερινά,π.χ στην ''άσφαλτο'' που ξεκληρίζονται γονείς αφήνοντας πίσω τους παιδιά.Το ''μπαμπά,η μαμά  μην τρέχεις'' το βλέπουμε στο παμπριζ του αυτοκινήτου για να μας θυμίζει την απώλεια που θα υποστεί το ''βλαστάρι'' μας.Ο άνθρωπος που έχουμε φέρει στην ζωή και που καλείται να ''ξεπεράσει''την απώλεια ,το σοκ και την θλίψη
Απώλεια του γονιού και θρήνος

Για το παιδί, ο θάνατος ενός γονέα αποτελεί συνήθως την πρώτη επαφή με το τετελεσμένο και το μη αναστρέψιμο.

Ο Φρόυντ χαρακτηρίζει το πένθος ως «από-κάθεξη»1. Δηλαδή ως μια διαδικασία επεξεργασίας των συναισθηματικών δεσμών του ζώντος με το νεκρό πρόσωπο, στόχος της οποίας είναι η ένταξη της απώλειας στην πραγματικότητα και η επαφή του πενθούντα με αυτήν. Το πένθος είναι μια εργασία πάνω στο νόημα της πραγματικότητας, η κινητοποίηση των ταυτίσεων και η επεξεργασία των ασυνείδητων συναισθημάτων ενοχής2.

Η απώλεια έχει περιγραφεί πολύ αποτελεσματικά από τον Μπόλμπυ3 στα πλαίσια της αποκοπής του βρέφους από την μητέρα του. Στην συλλογιστική του περιγράφει τέσσερα βασικά στάδια πένθους: το σόκ, την προσπάθεια εύρεσης νοήματος, την εκδήλωση θλίψης/κατάθλιψης, και τη δημιουργία νέας καθημερινότητας με το πέρας του θρήνου.

Το παιδί τείνει να συμπεριφερθεί στις μελλοντικές απώλειές του βασιζόμενο στο πώς έχει συμπεριφερθεί στην προσωρινή ή/και μόνιμη απώλεια της μητέρας3. Το παιδί που θρηνεί έχει ανάγκη να μάθει λεπτομερώς τις συνθήκες της απώλειας που βιώνει, να έχει χώρο και χρόνο να εκφραστεί, να βοηθηθεί στην διατήρηση της μνήμης του ατόμου που πέθανε συμμετέχοντας στο πένθος και, τέλος, να βοηθηθεί στην επαναφορά και αναδόμηση της σταθερότητας και να συνεχίσει τη ζωή του.

Τα παιδιά εκφράζουν τον θρήνο με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο, έμμεσα και συμβολικά, μέσα από τα παιχνίδια τους, τα όνειρά τους και τις ζωγραφιές τους, φέρνοντας πολλές φορές σε αμηχανία τους ενήλικες του περιβάλλοντός τους που δεν ξέρουν πώς να τα στηρίξουν.

Συγκεκριμένα:

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (έως 4 ετών) :
Δεν κατανοούν το αμετάκλητο του θανάτου, αν και αντιλαμβάνονται την απουσία ενός σημαντικού προσώπου στο περιβάλλον τους. Έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας θεωρούν ότι αυτός που πέθανε μπορεί να γυρίσει ή ότι εξακολουθεί να ζει, να σκέπτεται και να αισθάνεται στο μέρος που βρίσκεται.

Σύμφωνα με τον Piaget τα παιδιά ηλικίας 2-4 ετών βρίσκονται στο προσυλλογιστικό στάδιο γνωστικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να μην έχουν πλήρως σχηματιστεί σημαντικές έννοιες. Εξαιτίας της προσυλλογιστικής και συχνά «μαγικής» σκέψης, το παιδί μπορεί να πιστεύει ότι ορισμένα πράγματα ή άνθρωποι έχουν υπερφυσικές δυνάμεις ή να είναι εγωκεντρικό. Επιπλέον, ο ανώριμος τρόπος σκέψης αυτής της ηλικίας ευθύνεται για τη τάση του παιδιού να αποδίδει διάφορα γεγονότα σε ψυχολογικά κίνητρα. Λόγου χάριν, το παιδί μπορεί να πιστεύει ότι ο άρρωστος γονέας μπήκε στο νοσοκομείο διότι το παιδί έκανε κάτι κακό και ο γονιός του έχει θυμώσει μαζί του.


Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης το παιδί εκδηλώνει παρόμοιες συναισθηματικές αντιδράσεις στην οποιαδήποτε εξαφάνιση του γονέα μικρής ή μεγάλης διάρκειας.


Παρόλα αυτά τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να διακρίνουν τα διαφορετικά συναισθήματα τους και συνάμα δεν μπορούν να παραμείνουν λυπημένα για μεγάλη χρονική διάρκεια.


Τα παιδιά που δεν έχουν λόγο ενδέχεται να εμφανίσουν σωματικές αντιδράσεις στο πένθος, όπως ενούρηση, μειωμένη όρεξη, ανήσυχο ύπνο, γάντζωμα σε οικείο πρόσωπο και υψηλή ευαισθησία σε μολυσματικές ασθένειες.

Τα παιδιά της σχολικής ηλικίας ( 5 έως 10 ετών):

Κατανοούν ότι ο θάνατος είναι οριστικός, αλλά θεωρούν ότι συμβαίνει μόνο στους άλλους ανθρώπους.

Το επόμενο στάδιο γνωστικής ανάπτυξης είναι το στάδιο διαισθητικής σκέψης ( από 4- 7 ετών ). Κατά τη διάρκεια αυτού, το παιδί αναπτύσσει έννοιες / ικανότητες όπως η ταξινόμηση, η σειροθέτηση και η περιγραφή αντικειμένων. Βέβαια δεν κατανοεί ακόμα τις αρχές που διέπουν αυτές τις έννοιες. Στο επόμενο στάδιο των συγκεκριμένων νοητικών πράξεων ( από 7-10 ετών) οι ανωτέρω αρχές γίνονται πιο ξεκάθαρες για το παιδί.


Μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών τα παιδιά δίνουν ιδιότητες ζώντων όντων σε άψυχα αντικείμενα, π.χ κούκλες ή αυτοκινητάκια.


Έως τα 7 έτη το παιδί έχει διαμορφώσει αρκετά ικανοποιητική άποψη για την έννοια της ζωής και του θανάτου.

Στα 8-9 έτη το παιδί συνειδητοποιεί ότι ο θάνατος είναι κάτι που μπορεί να συμβεί και στο ίδιο το παιδί.

Στη σχολική ηλικία τα παιδιά εμφανίζουν συχνά διαταραχές συμπεριφοράς και συναισθήματος. Έρευνα φανέρωσε ότι το 50% των παιδιών που είχαν βιώσει την απώλεια ενός γονιού παρουσίασαν 1 χρόνο μετά την απώλεια διάφορα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα, όπως σχολική άρνηση, παραβατική συμπεριφορά, απόσπαση προσοχής και συγκέντρωσης.

Εφηβική ηλικία (12- 17 ετών):

Στην εφηβεία τα άτομα συνειδητοποιούν τη μονιμότητα του θανάτου, για αυτό και συνήθως αναζητούν το νόημα του, όπως «Γιατί πεθαίνουμε;».

Ακόμα κατανοεί ότι όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί και φθαρτοί, όπως και οι ίδιοι.

Έχουν τη δυνατότητα να δώσουν μεταφυσικές και συμβολικές ερμηνείες στο θάνατο.

Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 12 ετών αντιλαμβάνονται πως είναι η εικόνα και η εμφάνιση ενός πεθαμένου ατόμου, καθώς και ότι διαφέρει από το σώμα ενός ζωντανού ατόμου.

Ο τρόπος εκδήλωσης των εφήβων προς το θρήνο συμβαδίζει περισσότερο με αυτόν των ενηλίκων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι σημαντικό ρόλο για την κατανόηση της έννοιας του θανάτου διαδραματίζει:

1. η νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού

2. η προσωπικότητα του

3. το περιβάλλον που αναπτύσσεται

4. οι προσωπικές εμπειρίες που δύναται να έχει το άτομο με το θάνατο.


Παραπομπές:

Freud, S, 1917, Πένθος και Μελαγχολία
Amar, N., Couvreur, C. & Hanus, M., 1994. Le Deuil. In: Monographic de la Revue Franchise de Psychanalyse. Paris: P.U.F
Bowlby, J, 1995, Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών, Μτφ: Στρατή Πηνελόπη, Αθήνα: Καστανιώτη
Παραπάνω Βιβλιογραφία:
Baum, Heike, (1998) Η γιαγιά πήγε στον ουρανό; Το παιδί και ο θάνατος. Διαχείριση του πένθους, Αθήνα: Θυμάρι.

ΚΛΕΙΣΕ ΘΕΣΗ ΣΤΟ personalking.gr και οι ειδικοί θα σε βοηθήσουν στον 1ο ΜΑΡΑΘΩΝΙΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ