Ανδρέας Καρέλιας: Τα μυστικά του «ακριβού» καπνοβιομήχανου

Στα 250 ευρώ η τιμή της μετοχής που είναι η μεγαλύτερη απ' όλα τα «χαρτιά» του X.A. - Eλάχιστη διασπορά και υψηλή προστασία από τους βασικούς μετόχους, τα «κλειδιά» των υπεραξιών 287% την 6ετία της κρίσης
Αν ο Ανδρέας Καρέλιας απαθανάτιζε με ένα φωτογραφικό κλικ την υπεραινώβια διαδρομή της ομώνυμης καπνοβιομηχανίας, που ιδρύθηκε το 1888, τότε κάτω από τη φωτογραφία θα υπήρχε η λεζάντα «το θαύμα της γιγάντωσης».
 
Λάτρης της φωτογραφίας, έχει διδαχθεί τα «μυστικά» της τέχνης της στο πλευρό του διάσημου Αμερικανού φωτογράφου Μπράιαν Πέτερσον σε Σαντορίνη και Λυών. Άλλωστε κάθε τέχνη έχει τα δικά της «μυστικά», όπως και εκείνη του επιχειρείν.
 
Και μπορεί ο 48χρονος «τιμονιέρης» της «Καρέλιας» να συνηθίζει να λέει πως δεν υπάρχει συνταγή για την επιτυχία, όμως, σχεδόν πάντα, είναι νομοτελειακό πως το success story και μάλιστα μέσα στην εξάχρονη «λαίλαπα» της ύφεσης και της κρίσης, μόνο τυχαίο δεν είναι. Οι αριθμοί, άλλωστε, λένε πάντα την αλήθεια. Και η «αλήθεια» τους αποτυπώνεται όχι μόνο στα καθαρά κέρδη των 63,9 εκατ. ευρώ της περασμένης χρονιάς. Αλλά και στο ότι πρόκειται για μια εταιρία που παραμένει κερδοφόρος καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης έχοντας πετύχει συνολική κερδοφορία 229,2 εκ. ευρώ. Αποτυπώνεται και στο ταμπλό της λεωφόρου Αθηνών.

Η άνοδος της μετοχής της είναι «αστρονομική». Από το 2009 έως και το 2014, την περίοδο που η ελληνική οικονομία «στενάζει» και ο Γενικός Δείκτης έχει χάσει το 65% της αξίας του το «χαρτί» της Καρέλιας έχει εκτοξευθεί +287%, από τα 64,55 ευρώ στα 250 ευρώ. Γεγονός που σε απόλυτους αριθμούς την καθιστά ως την «ακριβότερη» μετοχή ως προς τη διαπραγματευτική της αξία. Ενώ και η κεφαλαιοποίησή της στα έξι αυτά «πέτρινα» χρόνια έχει... σπάσει τα κοντέρ, φτάνοντας τα 690 εκατ. ευρώ (από 178 εκατ. ευρώ), μια αύξηση 512 εκ. ευρώ.
 
Ένα μέγεθος τεράστιο που αφορά την καπνοβιομηχανία, αλλά κυρίως την ίδια την οικογένεια Καρέλια, η οποία κρατά στα... χέρια της το 81,66% του μετοχικού κεφαλαίου του ομίλου. Που «βλέπει» το ταμείο της και την περιουσία της να αυξάνει με εκατομμύρια ευρώ. Μόνο από τα μερίσματα του 2013 η ισχυρή οικογένεια και το Ίδρυμα εισέπραξαν 18,7 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσό αυτό θα αυξηθεί στα 24 εκατ. ευρώ καθώς για το 2014 το προτεινόμενο μέρισμα είναι 9,30 ευρώ/μετοχή.
 
Στην ουσία, πρόκειται για μια μετοχή απολύτως ελεγχόμενη από τον βασικό μέτοχο. Και είναι ακριβώς αυτή η μεγάλη συγκέντρωση ένα από τα «μυστικά» της τέχνης του επιχειρείν του Καρέλια, αλλά και η αιτία που ο τίτλος διαπραγματεύεται σε καθεστώς χαμηλής διασποράς με τέσσερις δημοπρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας.
 
Ο Ανδρέας Καρέλιας μαζί με τον αδελφό του Στάθη και τη μητέρα τους Βικτωρία που διατηρούν τις θέσεις του αντιπροέδρου και της προέδρου αντίστοιχα, παρά τις κατά καιρούς εισηγήσεις και προτάσεις, δεν «ακούνε» τίποτε ώστε να προχωρήσουν σε κάποια κίνηση μείωσης της συμμετοχής τους ώστε να δώσουν περισσότερο «χώρο» στο free float. Οι όποιες αγοραπωλησίες έχουν λάβει χώρα από τις αρχές του έτους (σε 22 συνεδριάσεις από τις 60 συνολικά) αφορούσαν πράξεις από 1 έως 325 κομμάτια.
 
Η στρατηγική της τέταρτης γενιάς των καπνοβιομήχανων από την Καλαμάτα έχει αποδώσει καρπούς. Και συνήθως μια δοκιμασμένη συνταγή δύσκολα αλλάζει. Ο Καρέλιας ξέρει πώς να κερδίζει. Το έχει μάθει καλά από τα παιδικά του χρόνια ακόμη και μετέπειτα, όταν μετά τις σπουδές του στο LSE, απασχολήθηκε στο πλευρό του πατέρα του, Γιώργου στην οικογενειακή επιχείρηση.
 
Ακόμη θυμούνται στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, μια ιστορία από τα παλιά και άγνωστη στο ευρύ κοινό: Όταν η «σιδηρά κυρία» της ελληνικής καπνοβιομηχανίας έβγαλε βόλτα τα δυο παιδιά της, Αντρέα και Στάθη για παγωτό στην παραλία της Καλαμάτας και διαπίστωσε ότι ο παγωτατζής τους είχε κλέψει στα ρέστα. Τότε είχε γυρίσει στον μικρό Αντρέα παραδίδοντάς του μαθήματα οικονομίας και του είχε πει: «αν σε κοροϊδεύει τώρα ο παγωτατζής, αύριο που θα αναλάβεις την εταιρία θα σε κοροϊδεύουν οι πάντες».
 
Από τότε τού εντυπώθηκαν αυτά τα λόγια της μητέρας του και κόντρα στις όποιες δυσκολίες, μέχρι σήμερα έχει δείξει πως ξέρει να «κουμαντάρει» το καράβι. Για τους συνοδοιπόρους του ο Αντρέας Καρέλιας είναι ο «καπετάνιος» της μεγαλύτερης αμιγώς ελληνικής καπνοβιομηχανίας που συνεχίζει να επιβιώνει και να αναπτύσσεται. Για τους 486 εργαζομένους του είναι ο «δικός τους άνθρωπος».
 
Εκείνος που τα τελευταία χρόνια έχει μοιράσει πάνω από 10 εκατ. ευρώ σε μπόνους και δώρα (2,85 εκατ. ευρώ μόνο για την περσινή χρονιά) ως ένα είδος κοινωνικό μέρισμα για να τους «ανταμείψει» για την παραγωγικότητά τους. Πλέον η κίνηση αυτή έχει γίνει «παράδοση» για την εταιρία. Όσο και αν υπάρχουν και εκείνοι στην επιχειρηματική «πιάτσα» που θεωρούν ότι πρόκειται απλώς για μια κίνηση εντυπωσιασμού για τη διατήρηση της καλής εικόνας προς τα... έξω.
 
«Τρωτός» στην Ελλάδα

Η Καρέλιας, είναι μια εταιρία που μέσα στα χρόνια της κρίσης «λάμπει». Ωστόσο, δε λείπουν και τα... τρωτά σημεία της. Γεγονός, ότι ο όγκος πωλήσεών της στην ελληνική αγορά υποχωρεί κατά 1,3%. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από το 70% του συνολικού της τζίρου «καπνίζει» στο εξωτερικό. Στα Βαλκάνια έως τη Μέση Ανατολή, την Τουρκία και την Κίνα. Αν και εκτός των τειχών πέρυσι παρουσίασε κάποιες «αρρυθμίες» στη Βόρειο Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη λόγω της κοινωνικοπολιτικής αστάθειας.
 
Στην Ελλάδα, δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο την κρίση. Ούτε μόνο τη «μάστιγα» του λαθρεμπορίου που αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και γι' αυτό τον λόγο μαζί με άλλες καπνοβιομηχανίες, η Καρέλιας συμμετέχει στην εκστρατεία για την καταπολέμησή της.
Αλλά και τον έντονο ανταγωνισμό από μεγάλες πολυεθνικές και ιδίως την Philip Morris, στην οποία έχει περάσει η Παπαστράτος και η οποία σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ελέγχει το 40% της αγοράς τσιγάρων.
 
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ... 
Mακριά από τον ΣΥΡΙΖΑ, κοντά στη N.Δ. και τον Σαμαρά 
Ο Ανδρέας Καρέλιας δεν ανήκει στην κάστα των επιχειρηματιών εκείνων που «ψάχνουν» διαρκώς ερείσματα στους κόλπους της πολιτικής εξουσίας. Όχι ότι είναι μεμπτό, απλώς δεν ταιριάζει στην δική του κοσμοθεωρία, όπως υποστηρίζουν όσοι τον γνωρίζουν καλύτερα.

Αν και πράσινα και γαλάζια στελέχη γνωρίζουν όλοι τον «τιμονιέρη» της μεσσηνιακής καπνοβιομηχανίας, ο ίδιος ουδέποτε έχει ανοίξει τα χαρτιά του για τις ιδεολογικές του προτιμήσεις. Βέβαια, στα επιχειρηματικά σαλόνια, περισσότερο τον συνδέουν με τη Νέα Δημοκρατία ίσως και λόγω της κοινής καταγωγής του με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.
 
Ωστόσο, φαίνεται να είναι μάλλον... μακριά από τη φιλοσοφία και τις πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι το οποίο αποτυπώθηκε και στην ομιλία του προς τους εργαζομένους του στην ετήσια γιορτή, εκεί λίγο μετά την προκήρυξη των εκλογών, όταν μίλησε για «την ανάγκη να εκλείψουν οι τάσεις αυτοκαταστροφής που διαχρονικά έχουν σημαδέψει την ιστορία μας, αλλά να επικρατήσει η ψυχρή λογική, χωρίς συναισθηματισμούς και παράλογες ουτοπικές προσμονές». Αυτή η τελευταία φράση του, ερμηνεύτηκε από πολλούς ως μια «αιχμή» για την υποσχεσιολογία στην οποία προχώρησαν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά.
 
Βέβαια, άνθρωπος που δε... μασά τα λόγια του κατά γενική ομολογία και στο παρελθόν, επί κυβερνήσεως της ΝΔ, ο ίδιος είχε στηλιτεύσει τόσο την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα, όπως και την πολιτική της μείωσης της φορολογίας των ακριβών σημάτων που ευνοούσε τις πολυεθνικές. Πρόσφατα βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Λάδι στη φωτιά είχε ρίξει ένα άρθρο στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ που υποστήριζε πως τα bonus του Καρέλια έρχονται μετά από «στύψιμο» των εργαζομένων και τασσόταν κατά του καπιταλισμού των κερδοφόρων επιχειρήσεων. Τότε το γάντι σήκωσε η ΝΔ, η οποία τάχθηκε υπέρ της πολιτικής της καπνοβιομηχανίας.
 
Aπολύσεις για να... αυξηθεί η παραγωγικότητα 
Η καπνοβιομηχανία Καρέλιας και ο διευθύνων σύμβουλος Ανδρέας Καρέλιας έχει βραβευθεί πολλάκις για την εταιρική κοινωνική του ευθύνη και για το ότι συνεχίζει να αναπτύσσεται δυναμικά. Όμως, δε λείπουν και οι «σκιές» που έχουν... καλύψει κατά καιρούς την ιστορία του.
 
Όπως όταν πριν από ενάμιση χρόνο προχώρησε σε απολύσεις τριών ατόμων από την εταιρία χωρίς προφανή λόγο. Πολλοί μίλησαν τότε για μια κίνηση- μέσο πίεσης προς όλους τους εργαζομένους ώστε να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους. Είναι οι ίδιοι που δεν «βλέπουν» αγνά κίνητρα πίσω από τη νομή bonus, αλλά κρύβουν την πρόθεση των βασικών μετόχων να αυξηθούν οι επιδόσεις των εργαζομένων, έτσι ώστε να παραχθούν περισσότερα κέρδη για την εταιρία.
 
Είναι οι ίδιοι εκείνοι που στο παρελθόν έχουν καταγγείλει τον Καρέλια πως από τη δεκαετία του '90 ακόμη, όταν οι εργαζόμενοι σκέφτονταν το ενδεχόμενο απεργίας, φρόντιζε να τους επαναφέρει γρήγορα στην τάξη. Είναι χαρακτηριστικό πως το 1998, κατά τη διάρκεια γενικής απεργίας, ο βιομήχανος μήνυσε 13 συνδικαλιστές της ΟΚΕ επειδή μοίραζαν ανακοινώσεις στους εργαζομένους στο εργοστάσιο. Το 2003 το δικαστήριο καταδίκασε τους 10 εξ αυτών σε τρίμηνη φυλάκιση με τριετή αναστολή για... παραβίαση εργασιακής ειρήνης.
 
Το «ταξίδι» της ανάπτυξης κρατάει 127 χρόνια 
Tο «μπαμ» με Σέρτικα Λαμίας Το όνομα Καρέλιας είναι συνώνυμο με τις business του καπνού και των τσιγάρων από το 1888 ακόμη. Τότε που μπήκε το πρώτο θεμέλιο για τη σημερινή διεθνοποιημένη επιχείρηση. Είναι όμως, συνδεδεμένο και με την καπνοβιομηχανική «επανάσταση» στην Καλαμάτα, καθώς η Μεσσηνία δεν ήταν καπνοπαραγωγική περιοχή.
 
Όπως περιγράφουν οι παλιοί, «ο καπνός ερχόταν με καΐκια από το Αγρίνιο και τη Λαμία». Τα πρώτα χρόνια η μικρή ακόμη εταιρία περιοριζόταν στην τοπική αγορά. Όμως, η μεγάλη ανάπτυξη ήρθε μετά το 1950, όταν τα τσιγάρα της και σήματα όπως τα Σέρτικα Λαμίας, τα Φίλτρο, Rex κ.α. άρχισαν να γίνονται γνωστά σε όλη την Ελλάδα. Το 1973 με τα «ηνία» της διοίκησης να έχουν περάσει πλέον στην τρίτη γενιά, τον πατέρα του σημερινού διευθύνοντος συμβούλου, τον Γιώργο, αποτελεί σημείο- σταθμό για την καπνοβιομηχανία. Ήταν η χρονιά που εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατατάσσεται μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ελληνικών εταιριών.
 
Από τις αρχές του 1990 και μετά η Καρέλιας μετεξελίσσεται σε έναν διεθνή όμιλο. Είναι η δεκαετία που και η επόμενη γενιά, η τέταρτη κατά σειρά, μπαίνει δειλά- δειλά στα... βαθιά της επιχείρησης. Ο Ανδρέας και ο αδελφός του Στάθης θητεύουν στο πλευρό του πατέρα τους, ενώ ακούραστη συνοδοιπόρος σε όλο αυτό το ταξίδι είναι και η μητέρα τους Βικτωρία.
 
Τελικά Ανδρέας και Στάθης καλούνται να... κολυμπήσουν σε ακόμη πιο βαθιά νερά, όταν έχασαν τον πατέρα τους στις αρχές του 2000. Και τελικά παρά τις δυσκολίες και τον έντονο ανταγωνισμό, τα καταφέρνουν.
 
Όπως έχει πει ο ίδιος ο Ανδρέας σε συνεντεύξεις του «συνεχίζουμε στην ίδια φιλοσοφία των προγόνων μας. Με γνώμονα την ποιότητα και την καινοτομία. Αυτό είναι το μότο που μας εμπνέει να συνεχίσουμε μια παράδοση 127 ετών». Και η αλήθεια είναι πως η ανάπτυξη συνεχίζεται, κατακτώντας και τις διεθνείς αγορές. Δεν είναι τυχαίο πως στη Βουλγαρία η Καρέλιας βρίσκεται στην κορυφή ως προς τα μερίδια αγοράς.
 
Πριν από μερικά χρόνια διεκόπη η συνεργασία της με την R.J. Reynolds, για την οποία παρήγαγε και διένειμε τα τσιγάρα Camel. Αρκετοί τότε μίλησαν για επικείμενη καταστροφή.
Όμως, η Καρέλιας συνέχισε απερίσπαστη και λάνσαρε ως βασικό της προϊόν στην ακριβή κατηγορία χρυσή κασετίνα. Ένα εγχείρημα που στέφθηκε με επιτυχία καθώς βρήκε ανταπόκριση στο καταναλωτικό κοινό.
 
Της Εύης Κατσώλη  πηγη