Οι Ελληνες πρωτοπόροι που εγκλωβίστηκαν στην Κίνα

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Όλες τις προηγούμενες εβδομάδες συνηθίσαμε να αναφερόμαστε στους παγκόσμιους, κολοσσιαίους σε μέγεθος επιχειρηματίες-θύματα της κινεζικής κρίσης. Διαβάσαμε για τον μεγαλοεπενδυτή Γουόρεν Μπάφετ που έχασε 3,2 δισ. δολάρια, τον Κάρλος Σλιμ που έχασε 1,5 δισ. δολάρια, ακόμα και τον Μπιλ Γκέιτς ή τον Τζεφ Μπέζος, οι οποίοι βγήκαν επίσης με απώλειες.

Ελάχιστοι όμως θυμούνται το φλερτ της κινεζικής οικονομίας με τη δική μας χώρα κι ένα πλήθος Ελλήνων καταξιωμένων επιχειρηματιών. Κουτσολιούτσος, Δαυίδ, Κόκκαλης, Κουτσιανάς, η οικογένεια Γιαννίδη στα χρώματα, η οικογένεια Κωνσταντίνου της Yalco και άλλοι έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι σε μια σύνθετη κατάσταση. Κι αυτό διότι ενώ επένδυσαν στην εξωστρέφεια για να «σώσουν ο,τιδήποτε αν σώζεται» σε ό,τι αφορά τη χώρα μας και την αρνητική πορεία της εγχώριας αγοράς, τώρα καλούνται να έχουν plan B ως προς το σκέλος της διεθνούς παρουσίας τους. Ενα πλάνο σωτηρίας λόγω των αρνητικών δεδομένων (χρηματιστηριακών αλλά και παραγωγικών) που υπάρχουν και της υφεσιακής πορείας της πάλαι ποτέ παγκόσμιας αναπτυξιακής ατμομηχανής.

Το φλερτ του 2006 που καταλήγει σε προβλήματα

Το φλερτ των παραπάνω κορυφαίων επιχειρηματιών με την κινεζική αγορά ξεκίνησε στα χρόνια διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και πιο συγκεκριμένα το 2006 με την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά, η οποία συνοδεύτηκε με συνεχείς αποστολές Ελλήνων επιχειρηματιών στο Πεκίνο, στη Σανγκάη και το Χονγκ Κονγκ και επενδύσεις εκατέρωθεν, με εντατική διπλωματία στα χρόνια του Αντώνη Σαμαρά και με ανοίγματα ακόμα επί ΣΥΡΙΖΑ, αν και επί της ουσίας πιο αργά και άτολμα. Κάπως έτσι το πρόσφατο μπαμ (αν και έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες) στην κινεζική οικονομία ναι μεν καταλάγιασε πριν από λίγες ημέρες, όμως εξακολουθεί να φοβίζει, καθώς είναι υπαρκτός ο κίνδυνος για τη μεγάλη αυτή οικονομία του 1,5 δισεκατομμυρίου κατοίκων, γεγονός που δημιουργεί προβληματισμό σε μια σειρά καλών ελληνικών εταιρειών, επιχειρηματικών σχημάτων που είδαν την ευκαιρία που απέρρεε στη συγκεκριμένη αγορά και που υπό το φάσμα της εν Ελλάδι οικονομικής δίνης επέλεξαν να επενδύσουν στην Απω Ανατολή. 

Το 2008, το 2010 ή ακόμα και το 2014 κάτι τέτοιο φαινόταν απολύτως φυσιολογικό -για να μην πούμε επιβεβλημένο- για να μειωθεί το ρίσκο από τη χώρα μας που παρέπαιε. 

Η επέκταση προς την Ασία σε επίπεδο εμπορικό και παραγωγικό είχε γίνει ένα must που τροφοδοτήθηκε και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008. Να όμως που η στροφή της κινεζικής οικονομίας προς τις υπηρεσίες από την παραγωγή αλλά και προς την τόνωση της κατανάλωσης, η συρρίκνωση των ρυθμών ανάπτυξης και μια σειρά εσωτερικών προβλημάτων, όπως η εκτεταμένη διαφθορά, οδηγούν πλήθος επιχειρηματιών από τη χώρα μας σε δεύτερες σκέψεις, τροφοδοτώντας ένα πρωτοφανές αδιέξοδο που θυμίζει το λαϊκό «χωράνε δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη»; Οπου καρπούζια είναι οι δίδυμες πλέον κρίσεις: η μία στη χώρα μας και η άλλη στην Κίνα.

Οι πρωτοπόροι που τώρα εγκλωβίστηκαν

Από τις περισσότερο γνωστές επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Κίνα είναι η εταιρεία Folli Follie, με τη λειτουργία περίπου 200 καταστημάτων με τη συνεργασία της Fosun International. 

Να θυμίσουμε πως ιδέα του κ. Δημήτρη Κουτσολιούτσου ήταν η απευθείας αεροπορική σύνδεση Αθήνας - Πεκίνου, η οποία ξεκίνησε το 2006, όμως δεν προχώρησε. Σκαπανέας της διμερούς φιλίας, ο κ. Κουτσολιούτσος έχει αγαπήσει τη συγκεκριμένη χώρα και για τον λόγο αυτό περνάει μεγάλο μέρος του χρόνου του είτε στην οικία του στο Χονγκ Κονγκ είτε στο Πεκίνο, όπου βρίσκεται για επιχειρηματικούς λόγους. Η Folli Follie είναι ένα αγαπητό brand και οι επενδύσεις έχουν οδηγήσει τον δραστήριο Ελληνα businessman σε σημαντικές σχέσεις με κινεζικούς ομίλους αλλά και την εκεί κυβέρνηση. Η κρίση προσώρας δεν επηρεάζει την ελληνική πολυεθνική, η οποία βέβαια παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Πρόσφατα η εταιρεία με ευθύνη του κ. Τζώρτζη Κουτσολιούτσου εισήγαγε στην Κίνα και το brand Links of London. 

Η οικογένεια Κουτσολιούτσου παρατηρεί προς το παρόν μονάχα μια επιβράδυνση ως προς τις συνάψεις συμβάσεων franchise, αν και συνολικά η δραστηριότητα του ομίλου παραμένει ανεπηρέαστη από τις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις στη χώρα. Το πιο σημαντικό είναι πως μέχρι στιγμής η πορεία της ζήτησης παραμένει στα θετικά προηγούμενα επίπεδα, ωστόσο αυτό που δυσκολεύει είναι η μετάβαση σε ένα δίκτυο καταστημάτων όπου το 50%, από 75% σήμερα, θα ανήκει στη μητρική ελληνική εταιρεία και το υπόλοιπο σε δικαιοπαρόχους. 

Το πρόβλημα ως προς την εκεί παρουσία της ελληνικής εταιρείας αφορά σε νέες δραστηριότητες που μελετώνταν σε συνεργασία με μεγάλο τοπικό όμιλο και οι οποίες προς το παρόν παγώνουν, αν και σε επίπεδο παραγωγικής δραστηριότητας η υποτίμηση του γουάν βοηθά το γκρουπ με τον ενοποιημένο τζίρο να παρουσιάσει αύξηση κατά 24,1%, ενώ η οργανική ανάπτυξή του -χωρίς τη συναλλαγματική επίδραση- θα ήταν στο επίπεδο του 8%.



Ο Δημ. Κουτσολιούτσος

Επίσης η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, η οποία εδώ και μερικά χρόνια υπέγραψε συμφωνία για τη σύσταση κοινής εταιρείας με την Angnag Industry Group και την Chaoyang GoldCommon Mining Co. Ltd. στη Κίνα και γενικότερα αποεπενδύει στρατηγικά στη χώρα μας, δείχνει να είναι εγκλωβισμένη. Η οικογένεια Κυριακόπουλου και ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Κρίτων Αναβλαβής εξετάζουν τις ενδεχόμενες ζημίες και απώλειες, καθώς την τελευταία διετία η Κίνα ήταν το μεγάλο τους στοίχημα. Να πούμε πως κι άλλες δραστηριότητες της εταιρείας στον κόσμο, όπως αυτές στη δύσκολη Γαλλία ή τη Βραζιλία, προβληματίζουν λόγω της αστάθειας που πλέον υπάρχει.

Αυτοί που κοίταξαν έγκαιρα σε άλλες αγορές

Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πλαστικών προϊόντων στη χώρα μας, με διεθνή προσανατολισμό και εξαγωγές σε πάνω από 50 χώρες. Με μονάδα παραγωγής στη Σανγκάη από το 2003, η κρητική εταιρεία Πλαστικά Κρήτης της οικογένειας Λεμπιδάκη προωθεί τα προϊόντα της σε χιλιάδες θερμοκήπια και αγρούς.

 Η Κίνα υπήρξε το μεγαλύτερο διεθνές στοίχημα της κρητικής πολυεθνικής και τα κατάφερε να πάει πολύ καλά ανοίγοντας δρόμους και για άλλες αγορές. Η εταιρεία των αδελφών Λεμπιδάκη τον περασμένο Aπρίλιο ολοκλήρωσε μια επένδυση ύψους 12 εκατ. ευρώ στο Ηράκλειο με τη δημιουργία νέας γραμμής παραγωγής. Τώρα όμως ο κ. Mιχάλης Λεμπιδάκης και η οικογένειά του οφείλουν να φροντίσουν -λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψη το ούτως ή άλλως δύσκολο ελληνικό τοπίο- και το οικοδόμημα της Κίνας που τρίζει. Εχοντας εικόνα των κινεζικών προβλημάτων, δεν είναι τυχαίο πως η διοίκηση της εταιρείας δρομολογεί τρεις νέες επενδύσεις με στόχο την αύξηση της δυναμικότητας των εργοστασίων σε Kρήτη, Bουκουρέστι και Aγία Πετρούπολη μέσα στο 2015 και ενώ ήδη το 70% και άνω των βασικών προϊόντων τους κατευθύνεται σε αγορές εκτός Eλλάδας. Καμία από αυτές δεν αφορά την Κίνα, που υποβαθμίζεται, ενώ επιπλέον βαρύτητα δίνεται στις θυγατρικές της Tουρκίας (Senkroma S.A.), της Pουμανίας (Romcolor 2000 S.A.), της Πολωνίας (GCP S.A.), της Γαλλίας (Agripolyane S.A.) και της Pωσίας (Global Colors Zao & Modern Plant).



Ο Μιχ. Λεμπιδάκης
Ενας από τους σημαντικότερους κλάδους για τη χώρα μας στην ασιατική χώρα που επίσης κλυδωνίζεται είναι τα μάρμαρα. Η FHL Κυριακίδης και η μαρμαροβιομηχανία Ικτίνος Ελλάς του επιχειρηματία Ευάγγελου Χαϊδά (ισχυρές και οι δύο ελληνικές εξαγωγικές μαρμάρου στη χώρα) θεωρούσαν μέχρι πρότινος την Κίνα προνομιακό πεδίο δράσης, όπως και ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία. Παρακολουθώντας όμως από κοντά τα μεγάλα προβλήματα που προέκυπταν ήδη έχουν εκπονήσει και υλοποιήσει πλάνο επένδυσης και σε άλλες αγορές ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από την αχανή αυτή οικονομία. Να πούμε πως το μάρμαρο αποτελεί το Νο 1 ελληνικό εξαγώγιμο προϊόν στην Κίνα λόγω της υψηλής ανοικοδόμησης τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια.



Ο Ευ. Χαϊδάς
Από τους σημαντικούς ομίλους που έχουν το βλέμμα στραμμένο στην κινεζική οικονομία είναι και η εταιρεία Apivita των Νίκου και Νίκης Κουτσιανά. Εκεί η εταιρεία διατηρεί 11 καταστήματα στο Χονγκ Κονγκ - την άλλη δηλαδή και πιο δυτικοποιημένη Κίνα. Αυτή την περίοδο η στόχευση της ελληνικής πολυεθνικής εταιρείας επικεντρώνεται στην Ιαπωνία (σε μια μεγάλη επένδυση) αλλά και στην υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ασία (Σιγκαπούρη) με επαφές για την τοποθέτηση σε μεγάλα malls. Κι αυτό διότι ήδη είχαν εντοπιστεί τα δομικά προβλήματα της κινεζικής οικονομίας και αγοράς.



Ο Νίκος και η Νίκη Κουτσιανά

Αντιθέτως, πιο εγκλωβισμένη δείχνει να είναι στην Κίνα η ελληνική Coco-Mat του Πολ Ευμορφίδη. Η εταιρεία έκανε τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση το 2002 αγοράζοντας μια έκταση μεταξύ Σανγκάης και Χανγκζού.

 Έναν χρόνο αργότερα έχτισε εκεί το δικό της εργοστάσιο και άνοιξε τα τρία πρώτα καταστήματά της. Σύντομα όμως αναγκάστηκε να περιορίσει το δίκτυό της σε ένα μόλις μαγαζί, αν και άρχισε να προσανατολίζεται προς τη σύναψη συνεργασίας με κάποιον Κινέζο επενδυτή, ο οποίος θα μπορούσε να δημιουργήσει τη δική του Coco-Mat China με τη λογική του franchising. Είναι ενδεικτικό ότι σε μια περίοδο μόλις τριών ετών άνοιξε 15 καταστήματα - σήμερα διαθέτει 25 καταστήματα. 

Οι πόλεις όπου αυτά βρίσκονται είναι, μεταξύ άλλων, το Πεκίνο, η Ναντζίνγκ, η Σανγκάη, η Σουζχού και η Ταϊζχού. Παράλληλα με την πώληση εξαιρετικών προϊόντων, η Coco-Mat έχει ξεκινήσει αρκετές πρωτοβουλίες σε συνεργασία με την ελληνική πρεσβεία και τα προξενεία, συμπεριλαμβανομένης της TED-x στη Σανγκάη.



Ο Πολ Ευμορφίδης

Αλλες εταιρείες που επίσης έχουν εγκλωβιστεί στην Κίνα και ψάχνουν τρόπο διαφυγής είτε με άλλες επενδύσεις είτε με μείωση κόστους λόγω διαφαινόμενων προβλημάτων είναι η βιομηχανία ανελκυστήρων Kleemann Ελλάς, η Frigoglass, η Intralot, η χρωματοποιία Vitex, η Yalco – Κωνσταντίνου και η Μινέρβα Ελαιουργική. Μεγάλης σημασίας είναι και οι επενδύσεις των οινοποιητικών οικογενειών Τσάνταλη, Μπουτάρη, αλλά και των Μινέρβα και Jumbo, επιχειρήσεων που ήδη εκτός των ναυτιλιακών έχουν μεγάλη παρουσία στην κινεζική οικονομία μέσα από σειρά επενδύσεων. Στο ίδιο πλαίσιο πλήθος αγροτικών συνεταιρισμών επιδίωξαν διεύρυνση προς ανατολάς σε μια περίοδο που έπρεπε να υπάρξει εναλλακτική ως προς την καθίζηση που υπήρξε στην αγορά της Ρωσίας.

Αν και έχουν ξεπεράσει τις 1.000 οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν αναπτύξει σταθερές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα κάνοντας περισσότερο εισαγωγές και λιγότερο εξαγωγές, περίπου 100 ελληνικές μεγάλες είναι εκείνες που έχουν δραστηριοποιηθεί στην κινεζική αγορά. 

Στους τομείς δραστηριοποίησής τους περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι κλάδοι εξόρυξης, επαγγελματικών ψυγείων, κοσμημάτων, καλλυντικών, πλαστικών, επίπλων, πληροφορικής, τυχερών παιχνιδιών, τροφίμων, ναυτιλίας, παροχής συμβουλευτικών και τουριστικών υπηρεσιών, εμπορίας, εστίασης κ.ά. Ολες οι παραπάνω φαίνεται να λαμβάνουν πλέον ιδιαίτερα υπόψη τους τις καινούριες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην αχανή χώρα, την αλλαγή δόγματος στην οικονομία. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι σινο-ελληνικές σχέσεις γνώρισαν σημαντική ώθηση και πιο πρόσφατα, όταν κατά το 2013 υπήρξε επίσημη επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στην Κίνα.

Το πρόβλημα όμως μπορεί να έρθει και στην Ελλάδα

Μπορεί φέτος η πτώση των αφίξεων από τη Ρωσία να υπήρξε ιστορικά η υψηλότερη (πηγές μιλάνε έως και για 50%), όμως οι Κινέζοι τουρίστες ήταν εκείνοι που έδωσαν μεγάλες ανάσες. Η εικόνα στις Κυκλάδες Κινέζων επισκεπτών θεωρείται πλέον δεδομένη και κάπως έτσι σώθηκε η παρτίδα για τον τουρισμό στη χώρα μας. Παρά ταύτα, τυχόν προβλήματα στην αχανή οικονομία ενδέχεται να κρύβουν κινδύνους και για τον πολύπαθο τουρισμό μας. Το ίδιο θα συμβεί και με τον κλάδο του ελαιολάδου, καθώς οι Κινέζοι φλερτάρουν με μαζικές εισαγωγές αυτού του αγνώστου μα τόσο γευστικού για τους ίδιους προϊόντος. Το ενδιαφέρον για τη χώρα μας έχει ενταθεί μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008, αλλά και λόγω της έλευσης της COSCO που έχει την ευθύνη στο λιμάνι του Πειραιά, ενώ η Ελλάδα χαίρει σεβασμού ως χώρα με μακραίωνη ιστορία και πολιτισμό αντίστοιχο με τον κινεζικό. Βασικοί ελληνικοί προορισμοί για τους Κινέζους που επισκέπτονται την Ελλάδα είναι η Αθήνα, οι Κυκλάδες και η Πελοπόννησος, με πλέον δημοφιλείς τη Σαντορίνη και τη Μύκονο. πηγη