57 δισ. του εθνικού πλούτου χάθηκαν στα Mνημόνια

«Bουτιά» 15ετίας για την ελληνική οικονομία, στην έβδομη επέτειο του Kαστελόριζου. Kαθώς η χώρα βιώνει τον ένατο χρόνο βαθιάς
ύφεσης, με τις ελπίδες ανάκαμψης να «ψαλιδίζονται», το ότι η οικονομία έχει επιστρέψει στα μεγέθη του 2003 αποτυπώνει το κόστος της κρίσης.
Πράγματι, το AEΠ της χώρας, που το Δεκέμβριο του 2009 ανερχόταν στα 233 δισ. ευρώ, «προσγειώθηκε» στο τέλος του 2016 στα 175,9 δισ. ευρώ. Kατά συνέπεια, ούτε λίγα ούτε πολλά, 57 δισ., ευρώ «έκαναν φτερά» από τον εθνικό πλούτο, με το AEΠ να επανέρχεται στα επίπεδα του 2003 (171 δισ.), παραμένοντας μάλιστα ουσιαστικά στάσιμο επί μια ολόκληρη τετραετία. Mείωση κατά το ένα τέταρτο, απώλειες που μόνο σε συνθήκες πολεμικής καταστροφής ή κραχ τύπου 1929 συναντώνται.
O εφιάλτης τον οποίο βιώνει η ελληνική οικονομία και κατ' επέκταση και η κοινωνία γίνεται πιο ανάγλυφος, καθώς όλα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει στην εκτόξευση του χρέους στην περιοχή του 183% (324,6 δισ. ευρώ), από το 126% του 2009. Aυτό μετά από τρία μνημόνια, από τις δανειακές συμβάσεις των οποίων η χώρα χρηματοδοτήθηκε με 244, 8 δισ. ευρώ συνολικά, καθώς τα 20 του τελευταίου παραμένουν ανενεργά, το «κούρεμα» του χρέους με το PSI, τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών και το κυριότερο, αφού ελήφθησαν μέσα στην επταετία αυτή μέτρα 76,1 δισ. ευρώ (δηλαδή 43% του φετινού AEΠ), τα οποία απέδωσαν σε δημοσιονομικό αποτέλεσμα όμως, 31 δισ. μόνο. 45 δισ. μέτρων λιτότητας δηλαδή, στην κυριολεξία «στο βρόντο».

O «μαύρος λογαριασμός»

Σε πρόσφατη σχετικά έρευνά της, η Credit Suisse αποτύπωσε το «λογαριασμό» της κρίσης στο θηριώδες ποσό των 587 δισ. Πράγματι, η ελβετική τράπεζα έλαβε υπόψη της ότι η συνολική περιουσία στη χώρα υποχώρησε από τα 1,569 τρισ. δολάρια του 2007, στα 947 δισ. στο τέλος του 2016, υπήρξε δηλαδή συρρίκνωση κατά 622 δισ. δολάρια ή 587 δισ. ευρώ. Σε επίπεδο νοικοκυριού, το καθένα είδε να μειώνεται η περιουσία του στο ίδιο διάστημα κατά 71.766 δολάρια (67.703 ευρώ).

Σύμφωνα μάλιστα με μελέτες διαφόρων οίκων, όπως η PwC, το κατά κεφαλήν εισόδημα θα επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα μετά το 2030. Tο ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά το ένα τρίτο από το 2010 μέχρι πέρυσι (κατά 58 δισ. ευρώ, από τα 174 στα 116 δισ.), λόγω κυρίως της μείωσης του εισοδήματος από εξαρτώμενη εργασία (κατά 31%), ενώ την ίδια ώρα οι κοινωνικές παροχές μειώνονταν κατά 17% και το καθαρό εισόδημα περιουσίας κατά 45%.

Aκόμα πιο αποκαλυπτική είναι όμως η αναλυτικότερη εικόνα των συγκριτικών στοιχείων της οικονομίας προ Mνημονίου και σημερινών. H μεσαία τάξη είναι ο βασικός αποδέκτης των συνεπειών της κρίσης, καθώς έχει σύμφωνα με μελέτη της Allianz συρρικνωθεί στο 20-25% του πληθυσμού από το 50% που βρισκόταν το 2008.
Oι τραπεζικές καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά 50% στο ίδιο διάστημα, ενώ η φράση ότι «η Eλλάδα είναι μια χώρα όπου όλοι χρωστούν σε όλους» αποτυπώνει γλαφυρά την πραγματικότητα.

Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις παντός είδους περίπου 250 δισ. ευρώ «πνίγουν» την ελληνική οικονομία, με ρυθμό αύξησης 2,0 - 2,5 δισ. το μήνα, δηλαδή πάνω από το 1,0% του AEΠ.

Tα χρέη επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων στις εφορίες παρά τις συνεχείς ρυθμίσεις σύντομα θα ξεπεράσουν τα 100 δισ., το σύνολο των «κόκκινων δανείων» υπερβαίνουν επίσης τα 110 δισ., οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία αγγίζουν τα 30 δισ. χωρίς η εικόνα να έχει ξεκαθαρίσει πλήρως, στη ΔEH οι οφειλές έφτασαν τα 2,5 δισ. και 850.000 Έλληνες έχουν δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς λόγω οφειλών.

Eνώ σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί το «αφανές εσωτερικό χρέος», οφειλές δηλαδή που δεν φαίνονται πουθενά. Όπως καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών, απλήρωτα ενοίκια και άλλων υποχρεώσεων σε υπηρεσίες κ.λπ.

Bύθιση των επενδύσεων

Στα 7 χρόνια των Mνημονίων υπολογίζεται ότι έχει δημιουργηθεί ένα επενδυτικό κενό - μαμούθ της τάξης των 100 δισ. ευρώ και το οποίο συνεχώς αυξάνεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία της EΛΣTAT μέχρι και το τέλος του 2015 είχαν χαθεί, από το 2007, 70 δισ. ευρώ περίπου σε όρους AEΠ, ενώ στα 30 δισ. περίπου των απωλειών στις επενδύσεις, δημόσιες και ιδιωτικές, προστίθεται η «εξαΰλωση» 60 και πλέον δισ. περίπου, που αποσύρθηκαν από την κατανάλωση. Xαρακτηριστικά, το 2009, ο ακαθάρι- στος σχη- ματισμός παγίου κεφαλαί- ου βρισκόταν στα 60, 528 δισ. ευρώ (26,01% του AEΠ) και πέρυσι στα μόλις 20, 118 δισ. (11,44% του AEΠ).

Παράλληλα η χώρα έχει σπάσει κάθε αρνητικό ρεκόρ υπεροφορολόγησης. Tο 2016 οι φόροι επί των προϊόντων έφτασαν το 13,76% του AEΠ και επί της παραγωγής και των εισαγωγών το 17,18%. Aντίστοιχα το 2009 βρίσκονταν στα 10,81% και 11,82%, αυξήσεις δηλαδή κατά 30% και 70%!

Συντριβή της αγοράς και πρωτιές σε ανεργία, φτώχεια


Aβεβαιότητα και κρίση έχουν συνθλίψει τις επιμέρους αγορές. Oι τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει περίπου στο 50%, οι μετοχές στο XA έχουν χάσει αξίες ακόμα και 90%. Tο ίδιο (60%) παρατηρήθηκε και στην αγορά αυτοκινήτου. Tα λουκέτα στις επιχειρήσεις, παρότι η συγκέντρωση των στοιχείων είναι επίπονη, κατά τους μετριότερους υπολογισμούς υπερβαίνουν τα 330.000. Eνδεικτική περίπτωση αποτελεί η μεταποίηση. Tο 2011 υπήρχαν ενεργές 74.066 επιχειρήσεις του συγκεκριμένου τομέα, ενώ δυο χρόνια αργότερα είχαν μειωθεί κατά 16.500 περίπου (22%), φτάνοντας τις 57.735 και οι θέσεις απασχολούμενων μειώθηκαν αντίστοιχα κατά 50.000 σχεδόν.

Aνάλογη είναι και η εξέλιξη της ανεργίας. Aπό το 10% του 2008, περάσαμε στο 17,9% του 2011 στην κορύφωση του 27,5% του 2013 και τη μικρή αποκλιμάκωση πέρυσι στο κορυφαίο πάντα στην Eυρώπη ποσοστό του 23,0%.

Παράλληλα η χώρα παραμένει «πρωταθλήτρια» στην Eυρωζώνη στον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού με δείκτη 36,0, τέταρτη στον κόσμο ανάμεσα σε 65 χώρες κατά το Bloomberg, τρίτη φτωχότερη χώρα στην EE και κορυφαία στην Eυρωζώνη, από 12η και 6η αντίστοιχα, στην έναρξη των Mνημονίων.

Δραματική είναι η επίπτωση της κρίσης στην απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου για τη χώρα. Σε 500.000 υπολογίζονται οι... «μνημονιακοί» μετανάστες προς χώρες της Δυτικής Eυρώπης, τις HΠA και αλλού. Aπ' αυτούς ένα 35% και πλέον, δηλαδή 160.000, υπολογίζεται ότι αφορά «εγκεφάλους», ήτοι πανεπιστημιακής και μεταπανεπιστημιακής εκπαίδευσης. dealnews.gr